Χάρτμαν, Έντουαρντ φον-

(Hartmann, 1842 – 1906). Γερμανός φιλόσοφος. Γιος Πρώσου στρατηγού, ακολούθησε και ο ίδιος αρχικά το στρατιωτικό στάδιο αλλά το 1861 αποχώρησε από το στράτευμα για λόγους υγείας. Ασχολήθηκε τότε με τη ζωγραφική, αργότερα προσπάθησε να γίνει μουσικοσυνθέτης και, τελικά, επιδόθηκε στη φιλοσοφία. Το 1868 κυκλοφόρησε το πρώτο του βιβλίο με τον τίτλο Η φιλοσοφία του ασυνείδητου, στο οποίο εκθέτει νέες φιλοσοφικές αντιλήψεις. Με το σύγγραμμα αυτό, που επανεκδόθηκε πολλές φορές, έγινε γνωστός στους πνευματικούς κύκλους της χώρας του και πολλά πανεπιστήμια του πρότειναν να αναλάβει καθηγητική έδρα αλλά αρνήθηκε. Από τα υπόλοιπα έργα του τα σημαντικότερα τιτλοφορούνται: Νεοκαντιανισμός, σοπενχαουερισμός και εγελιανισμός (1877), Η θρησκεία του μέλλοντος (1882) και Η σύγχρονη ψυχολογία (1901). Ο X. υποστηρίζει ότι το ασυνείδητο είναι η αρχή, η οποία κυριαρχεί στην ανόργανη και την οργανική φύση. Είναι μια μεταφυσική ουσία, που αποτελείται από νόηση και βούληση, χωρίς συνείδηση, και διαφέρει ποιοτικά από τη συνειδητή ψυχικότητα. Ως φιλόσοφος καταπολέμησε την απαισιοδοξία του Σοπενχάουερ και την αισιοδοξία του Λάιμπνιτς και του Έγγελς. Πεμπτουσία των φιλοσοφικών θεωριών του X. είναι η μεταφυσικής υποδομής διακήρυξή του ότι το μηδέν έχει μεγαλύτερη αξία από την ίδια την ύπαρξη.